ေလာက အဖ်က္တရား

 စာမိတ္ဆက္

ပုိ႔စ္ေတြ မေရးျဖစ္တာလဲ ၾကာျပီ၊ စာလဲမဖတ္ ခရီးလဲမထြက္၊ ဘယ္မွမသြား၊ ဘာမွ မဖတ္၊ ဘာမွ မစဥ္းစားျဖစ္ေတာ့ ေတြးစရာမရွိ၊ ေရးစရာမရွိ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဒီကေန႕ေတာ့ မနက္ အိပ္ယာထ အရုဏ္ဆြမ္းစားျပီးတုိင္း သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီး ေဟာစဥ္ထဲက သကၠပဥွသုတၱန္တရားေတာ္မ်ားကို လမ္းေလွ်ာက္ရင္း ဖတ္မိသည္။ သကၠပဥွသုတ္သည္ ဒီဃနိကာယ္လာ မဟာ၀ဂၢပါဠိေတာ္တြင္ ပါရွိသည္။ အလြန္ရွည္လ်ားေသာ သုတ္တစ္သုတ္ျဖစ္သည္။ သၾကားမင္းေမးေသာ ေမးခြန္းကို ျမတ္ဗုဒၶေျဖၾကားေသာ သုတၱန္လည္းျဖစ္သည္။ ထုိေမးခြန္းမ်ားစြာထဲမွ ပထမဦးဆုံး ေမးခြန္းကို အေျခခံျပီး ေလာကကို ဖ်က္ဆီးႏုိင္ေသာအရာ ဟု စာေရးသူက အမည္ေပးထားပါသည္။

အလြန္စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းပါသည္။ စာေရးသူကိုယ္တုိင္က ပုထုဇဥ္ပီပီ ေလာကအဖ်က္တရားေတြ ရွိေနေတာ့ ဒီသုတၱန္ကို ဖတ္ရင္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို နားလည္ျပီး ႏွလုံးသြင္းေကာင္းႏုိင္ေအာင္က်ိဳးစားရသည္၊ လူတုိင္းမွာ မတူညီေသာ ကိုယ္ပုိင္စရုိတ္မ်ားရွိၾကသည္၊ ကိုယ့္မွာ ရာဂစရုိတ္အားၾကီးသလား၊ ေဒါသစရုိတ္အားၾကီးသလား၊ ေမာဟစရိုတ္ အားေကာင္းေနသလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အေကာင္းဘက္က ဗုဒၶိအစရွိသည့္ စရုိတ္ေတြ ရွိေနသလား ဆုိတာ သုံးသပ္သင့္ ဆင္ျခင္သင့္သည္။ ထုိအေကာင္းအဆုိး စရိုတ္မ်ားကို နားလည္ျပီးမွ ကုစားဘုိ႔ရန္ လြယ္ကူပါလိမ့္မည္ဟု ယုံၾကည္မိသည္။ ထုိသကၠပဥွသုတၱန္ကို ဖတ္ရင္း စဥ္းစားမိသည္မွာ-- ဒီတရားသည္ ငါ့ကုိ ရည္ရြယ္ေဟာေနပါလား၊ ငါ့အတြက္ အေကာင္းဆုံးကုသရန္ ေဆးေကာင္း တစ္ခြက္ျဖစ္သလုိ တုိက္ဖ်က္ရန္ လက္နက္ေကာင္းတစ္လက္ျဖစ္သည္။ စာေရးသူအတြက္ အလြန္ေကာင္း အလြန္သင့္ေလ်ာ္ေသာ တရားတစ္ပုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာက၏အဖ်က္တရား မ်ားစြာထဲက တစ္ခုေသာ အေၾကာင္းကိုသာ ထုတ္ႏႈတ္၍ေဖာ္ျပပါမည္။

စိတ္စြမ္းရည္

စာေရးသူတုိ႔ လူသားေတြသႏၱာန္မွာ စိတ္စြမ္းရည္ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ အလြန္စြမ္းထက္ေသာ သတၱိရွိသည္။ စိတ္၏ စြမ္းအင္ ( mental power) လုိ႔ ေခၚသည့္ ကုသုိလ္ အကုသိုလ္ဟူ၍လည္းဆုိႏုိင္သည္။ ထိုႏွစ္မ်ိဳးတြင္ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုေတာ့ ရွိေနျမဲျဖစ္သည္။ ဒါကိုပဲ Constructive Power အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ စိတ္၏ စြမ္းရည္ႏွင့္ Destructive Power အဖ်က္သေဘာေဆာင္ေသာ စိတ္၏ စြမ္းရည္ဟူ၍ ေခၚဆုိႏုိင္ပါသည္။ ႏွလုံးသြင္း မေကာင္းေသာ သူေတြမွာ မေကာင္းေသာ ေဒါသ ဣႆာ မစၦရိယ စေသာ အကုသုိလ္စိတ္ေတြ ၀င္လာတဲ့အခါ ထုိသူတုိ႔၏ စိတ္သည္လည္း အဖ်က္သေဘာေဆာင္ (Destructive Power) ေသာ စိတ္၏စြမ္းရည္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ စိတ္ေကာင္းႏွလုံးေကာင္းရွိေသာ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ေသာ သူေတြမွာေတာ့ ေမတၱာ ကရုဏာ စေသာ အျပဳသေဘာေဆာင္ (Constructive Power) ေသာ စိတ္စြမ္းရည္ဘက္သုိ႔ ကူးေျပာင္းလာပါသည္။ ကိုယ့္သႏၱာန္မွာ ထုိႏွစ္မ်ိဳးတုိ႔တြင္ ဘယ္စရုိတ္ ဘယ္တရားမ်ား ကိန္းေအာင္းေနပါသနည္း သို႔မဟုတ္ အျဖစ္မ်ားေနပါသနည္းဟု ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ သုံးသပ္ဆင္ျခင္ သင့္လွေပသည္။

သိၾကားအေမး

သိၾကားမင္းက ျမတ္ဗုဒၶအား ဤသုိ႔ေမးတယ္‘‘ အုိ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား-- ေလာကမွာ ဘုရား--- လူေတြ နတ္ေတြ နဂါး ဂဠဳန္ အသုရာ ကေခ်သည္ စသည့္ မ်ားစြာေသာ သတၱ၀ါေတြ ရွိၾကပါတယ္ဘုရာ၊ ထုိမ်ားစြာေသာ သတၱ၀ါတုိင္းမွာ တူညီေသာ ဆႏၵတစ္ခုရွိပါတယ္ဘုရား၊ အခ်င္းခ်င္း ရန္မျဖစ္လုိၾကဘူး၊ အခ်င္းခ်င္း အမ်က္ေဒါသ အာဃာတ မထားလုိၾကဘူး၊ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနလုိၾကပါသည္ဘုရား။ သုိ႔ေသာ္လည္း သူတုိ႔တေတြ အဲဒီလုိ သူတုိ႔ ျဖစ္ခ်င္သလုိ လုိလားသလုိ ျဖစ္မလာၾကပါဘုရား။ ေလာကၾကီးက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ တုိက္ခုိက္ေနၾကပါတယ္၊ အာဃာတေတြ ထားေနၾကပါတယ္၊ စိတ္ဆင္းရဲ ကိုယ္ဆင္းရဲေတြနဲ႔ ေန ေနၾကရပါတယ္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ခ်င္တုိင္းမျဖစ္ၾကရျခင္းသည္ အဘယ္သံေယာဇဥ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသလဲ ဘုရား’’ဟု ေမးသည္။

လူတုိင္းခ်မ္းသာခ်င္

လူသားတုိင္းသည္ ခ်မ္းသာခ်င္ၾကသည္၊ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနလုိၾကသည္၊ ေမတၱာပုိ႔သည္အခါမွာလဲ ‘‘အဟံ အေ၀ေရာ ေဟာမိ’’က အစျပဳသည္။ ကြ်ႏု္ပ္ ေဘးရန္ကင္းကြာ ခ်မ္းသာရပါလုိ၏၊ အဟံ အဗ်ာပေဇၨာ ေဟာမိ- ကြ်ႏ္ုပ္ စိတ္ခ်မ္းသာပါရေစ စသည္ျဖင့္ ကိုယ့္ကိုကို ဦးစြာ ေမတၱာပုိ႕သည္။ ဤကဲ့သို႔ မိမိက အရင္စ၍ ေမတၱာပုိ႔ျခင္း လူသားတုိင္း သက္ရွိသတၱ၀ါတုိင္း မိမိကဲ့သုိ႔ ခ်မ္းသာခ်င္ၾကမည္၊ ေဘးကင္းလုိၾကမည္ဟု စာနာတတ္ေအာင္ ဆုိထားျခင္းျဖစ္သည္။ လူသားတုိင္း သက္ရွိသတၱ၀ါတုိင္း ခ်မ္းသာခ်င္ၾကေပမဲ့ ခ်မ္းသာစြာ မေနႏုိင္ၾကေပ။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္းဟု သိၾကားမင္းက ေမးျခင္းျဖစ္သည္။

သံေယာဇဥ္

သိၾကာမင္းက သံေယာဇဥ္ကို ေမးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ဣႆာအစရွိေသာ သံေယာဇဥ္မ်ားေၾကာင့္ သတၱ၀ါေတြ ခ်မ္းသာစြာ ေနလုိၾကေပမဲ့ မေနႏုိင္ေၾကာင္း အေျဖေပးသည္။ ဘုရားအေျဖက ဣႆာႏွင့္ မစၦရိယသံေယာဇဥ္ျဖစ္ပါသည္။ ဤပုိ႔စ္၌ ဣႆာ သံေယာဇဥ္ အေၾကာင္းကိုပဲ တင္ျပမည္ျဖစ္ပါသည္။ မစၦရိယသံေယာဇဥ္ကိုေတာ့ အပုိင္း (၂) မွာ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါသည္။

စာေရးသူတုိ႔ လူအမ်ားစုက သံေယာဇဥ္ကို ဘယ္လုိနားလည္ထားၾကသလဲဆုိေတာ့ အခ်စ္ (love) တဲ့။ အခ်စ္တစ္ခုတည္းကိုပဲ သံေယာဇဥ္ဟု နားလည္ထားၾကသည္။ တကယ္ေတာ့ သံေယာဇဥ္ဆုိတာ‘‘ သေတၱ အနေတၳ (ဒုေကၡ) သံေယာေဇႏၱိ ဗေႏၶႏၱီတိ သံေယာဇနာ’’ ဟု စာေပမွာ ဆုိသည္။ သတၱ၀ါတုိ႔ကို အက်ိဳးမဲ့ မေကာင္းေသာအက်ိဳးတို႔၌ ခ်ည္ေႏွာင္ထားတတ္သည္။ ထုိသံေယာဇဥ္ေၾကာင့္ပဲ သက္ရွိ ေလာကၾကီးသည္ လူသားအခ်င္းခ်င္း သက္ျဖတ္ျခင္း၊ မတရားျပဳက်င့္ျခင္း၊ ေအာင္ျမင္မႈႏွင့္ ဘ၀စည္းစိမ္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ရန္အလားလာမ်ားကို တားျမစ္ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္း စတဲ့ ေလာကၾကီးပြားျခင္းကို ေျခမႈန္းေနၾကသည္။ ထုိသုိ႔ေသာ ဒုကၡတုိ႔၌ ခ်ည္ေႏွာင္ထားတတ္သည္။

စာေပမွာ သံေယာဇဥ္ ၁၀ပါး ျပဆုိထားသည္။ အမ်ားစု နားလည္ထားသည့္ အခ်စ္ဆုိတဲ့ သံေယာဇဥ္သည္ ကာမရာဂသံေယာဇဥ္ ဘ၀ရာဂသံေယာဇဥ္ တုိ႔ကို ဆုိလုိသည္။ သုိ႔ေပမဲ့ အျခားေသာ ဣႆာ (ေစာင္းေျမာင္းျငဴစူျခင္း) သံေယာဇဥ္၊ ေဒါသ ပဋိဃ (ရန္ျငိဳးထားျခင္း အျငိဳးေတးထားျခင္း အမ်က္ထြက္ျခင္း) သံေယာဇဥ္စတဲ့ သံေယာဇဥ္မ်ားကိုေတာ့ သံေယာဇဥ္ဟု ခံယူမထားၾကေပ။ မုန္းတီးျခင္း၊ ရန္ျငိဳးဖြဲ႔ျခင္း အာဃာတထားျခင္းသည္လည္း သံေယာဇဥ္မည္ပါသည္။ ဒုကၡေပါင္းစုံမွ ရုန္းမထြက္ႏုိင္ေအာင္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားေသာၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေအးခ်မ္းေသာ ဘ၀ကိုု ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္ရန္ ထိုသံေယာဇဥ္မ်ားကို ေက်ာ္လြားႏုိင္ဘုိ႔ လုိအပ္ပါသည္။ ထုိသံေယာဇဥ္မ်ားကို မတားဆီးႏုိင္သေရြ႕ ရန္သူေတြ၀ုိင္းရံေနတဲ့ ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္။ ေလာကၾကီးသည္ သို႔မဟုတ္ ဘ၀သည္ အခ်င္းခ်င္းအာဃာတေတြ၊ အျပိဳင္အဆုိင္ေတြ၊ ပိတ္ပင္တားဆီးမႈေတြ၊ အဖ်က္သမားေတြ၊ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ ရႈတ္ခ် အျပစ္တင္ျခင္းေတြ၊ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို မတရားသျဖင့္ သိမ္းယူျခင္းဆုိတဲ့ ဥစၥာဒဏ္၊ လက္နက္ျဖင့္ ျခိမ္းေျခာက္ျခင္းဆုိတဲ့ လက္နက္ဒဏ္စသည္တုိ႔ျဖင့္ ၀ုိင္းရံခံေနရသည္။ ထုိအႏၱရာယ္မ်ားသည္ မနာလုိ ျငဴစူျခင္းဟုေသာ ဣႆာ သံေယာဇဥ္လွ်င္ ျမစ္ဖ်ားခံသည္။ ေလာကၾကီးကို ျခိမ္းေျခာက္ေနေသာၾကာင့္ ေလာကအဖ်က္တရားဟူလည္း ေခၚဆုိႏုိင္သည္။ ဣႆာသည္ ေလာကၾကီးပ်က္ဆီးသြားသည္အထိ ျဖစ္သြားႏုိင္သည္ကို သတိထားသင့္သည္။ စာေရးသူတုိ႔ ဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံေတြမွာ အျဖစ္မမ်ားေပမဲ့ တစ္ကမၻာလုံးႏွင့္ျခံဳၾကည့္ပါက ေနရာအႏွံ႔ျပား မ်ားစြာေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။

ဣႆာ (မနာလုိ သ၀န္တုိ)

ေလာကအဖ်က္တရားမ်ားစြာထဲက ဣႆာ (ေစာင္းေျမာင္းျငဴဆူျခင္း) သံေယာဇဥ္သည္လည္း ေၾကာက္စရာ အဖ်က္တရားတစ္ခုုျဖစ္သည္။ ဒါကို ေခတ္စကားအေနနဲ႔ jealous ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အနီးစခန္းဆရာေတာ္က ‘‘ မင္းတုိ႔ေခတ္က ဣႆာ မစၦရိယေတြ လႊမ္းမုိးတဲ့ ေခတ္ကြ၊ ဘယ္ေတာ့မွ မခ်မ္းသာႏုိင္ဘူး’’ ဟု အမိန္႔ရွိဖူးသည္။ မွန္ပါသည္၊ ထုိဣႆာလႊမ္းမုိးေနသမွ် ေလာကၾကီးသည္ ေအးေအးသက္သာ ရွိလိမ့္မည္မဟုတ္။ ထုိဣႆာသည္ အဘိဓမၼာသေဘာအရ ေဒါသေနာက္ခံရွိသည္။ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟစာအုပ္ကေလးတြင္ ‘‘ေဒါေသာ ဣႆာ မစၦရိယ ကုကၠဳစၥဥၥာပိ ဒီြသု ပဋိဃသမၸယုတၱစိေတၱသု’’ ဣႆာသံေယာဇဥ္သည္ ေဒါသေနာက္ခံရွိသည္ဟု ဆုိလုိပါသည္။ ဣႆာရဲ့သေဘာတရားကုိ အဘိဓမၼာအ႒ကထာ ဆရာၾကီးက ရွင္းခ်က္ ၅ မ်ိဳးျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။

၁။ ပရသမၸတၱိ ခီယန လကၡဏာ- လုလႅပေယာဂ၊ ကံ ဥာဏ္ ၀ီရိယတုိ႔ျဖင့္ ရအပ္ေသာ ဘ၀သမၸတၱိ-ဘ၀မွာ အရာရာျပီးျပည့္စုံျခင္း၊ ေဘာဂသမၸတၱိ-စည္းစိမ္ဥစၥာျပည့္စုံျခင္း စသည့္ သူတပါး၏ ျပီးျပည့္စုံျခင္းကို ရႈတ္ခ် ကဲ့ရဲ့ အျပစ္တင္ ေ၀ဖန္ျခင္းသေဘာ ျဖစ္သည္။ ကားအေကာင္းစားစီးႏုိင္သူကိုျမင္လွ်င္ ဒီေကာင္ ဒီလူ ဘယ္လုိနည္းနဲ႔ စီးပြားရွာတယ္ ဘယ္လုိနည္းနဲ႕ ကားအေကာင္းစား စီးႏုိင္တယ္၊ စီးႏုိင္မွာေပါ့ သူ႔အေဖက သုိ႔မဟုတ္ သူ႔အေမက ဘယ္၀န္ၾကီးႏွင့္ဘယ္လုိ ပတ္သက္တာ စသည္ျဖင့္ ရႈတ္ခ်တတ္သည္၊ ကဲ့ရဲ့တတ္သည္။ ဂုဏ္ထူးမ်ားစြာျဖင့္ စာေမးပြဲေအာင္သူကို ျမင္လွ်င္ ေအာင္မွာေပါ့ သူ႔အေဖက ပညာေရး၀န္ၾကီးနဲ႔ ဘယ္လုိပတ္သက္တာ၊ ဆရာဆရာမေတြႏွင့္ ဘယ္လုိပတ္သက္မႈရွိတာ စသည္ျဖင့္ ေ၀ဖန္ေျပာဆုိတတ္သည္။ ေနာက္ဆုံး သမီးရည္းစား အဆင္ေျပေနတာေတာင္ အလြတ္မေပးျခင္းသေဘာတရားသည္ ဣႆာ၏ လကၡဏာပင္ျဖစ္သည္။ ‘‘ၾကီးပြားခ်မ္းသာ ရႈတ္ခ်ခါ ဣႆာဟူ၍မွတ္’’ ဣႆာသည္ သူတပါးၾကီးပြား ခ်မ္းသာေနတာကို အျမဲတန္း ကဲ့ရဲ့ ရႈတ္ခ်တက္သည္။ သူတပါးျပီးျပည့္စုံေနတာကို ၀မ္းမသာႏုိင္ဘဲ ရႈတ္ခ်ေနတက္သည္။ ဤကဲ့သို႔ အခ်င္းခ်င္း ၾကီးပြားမႈကို ရႈတ္ခ် ကဲ့ရဲ႕လွ်င္ ဒီေလာက ဘယ္ေတာ့မွ မခ်မ္းသာႏုိင္ေတာ့ေပ။

၂။ ပရသမၸတၱိ ဥႆူယနလကၡဏာ- သူတပါးၾကီးပြားခ်မ္းသာမႈအေပၚမွာ အျမဲတမ္း ဖ်က္ဆီးဖုိ႔ရန္ ေစာင္းေျမာင္းျခင္းသေဘာျဖစ္သည္။ သူတစ္ပါး တုိက္ေတြ ကားေတြ စိန္ေတြ ေရႊေတြ စသည္ျဖင့္ ျပီးျပည့္စုံျခင္းကို ၀မ္းမသာႏုိင္ဘဲ အားမေပးဘဲ ဖ်က္ဆီးဖုိ႔ရန္သာ ေစာင္းေျမာင္းေနတတ္သည္။ ကဒါ ႏုေခါ ဧသ ဣမာယ သမၸတၱိယာ ပရိဟာယိတြာ စရိႆတီတိ= ဘယ္ေသာအခါမွာ ဤပုဂၢိဳလ္သည္ ဤျပီးျပည့္စုံျခင္းမွာ ဆုတ္ယုတ္ ပ်က္ဆီးျပီး က်ရႈံးလိမ့္မည္နည္းဟူ၍သာ ၾကံစီေတြးေတာ ေနတတ္သည္။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ သူတပါး ထုိကဲ့သို႔ ျပည့္စုံမႈမွ ဆုတ္ယုတ္ ပ်က္ျပားသြားေသာ္ ၀မ္းသာ ေနတက္သည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ သူမ်ားစည္းစိမ္အေၾကာင္းျပဳျပီး ဣႆာပြားေနသူမွာ ပူေလာင္မႈျဖင့္ စိတ္ပင္ပန္းေနရသည္။ စာကဆုိသည္မွာ--
‘‘ ဣႆာနလာသိခါ ေယသံ၊ ဟဒေယ ဇလတီဓ ေတ။
ေန၀ ၀ိႏၵႏၱိ ပါေမာဇၨံ သမၺဳဒၶါဒီဟိ ေသ၀ိတံ’’ ဟုပင္ ျဖစ္သည္ (အဘိ-ဋီ-၃၁၉)။ ဆုိလုိသည္မွာ- ဣႆာမီး အပူေလာင္ခံရေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔မွာ ဘုရားပေစၥက အရိယာတုိ႔ မီွ၀ဲအပ္ ခံစားအပ္ေသာ ႏုေသာ ၀မ္းေျမာက္ျခင္း (ပါေမာဇၨ) မရႏုိင္၊ ပါေမာဇၨမရရွိျခင္းေၾကာင့္ ရင့္ေသာ ၀မ္းေျမာက္ျခင္း (ပီတိ) မရ၊ စိတ္ ေစတသိတ္တုိ႔၏ ျငိမ္းေအးေသာ ပႆဒၶိ၊ ခ်မ္းသာျခင္း သုခ၊ စိတ္၏တည္ၾကည္မႈ သမာဓိမရႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ရုပ္နာမ္သဘာ၀တရားကို ထုိးထြင္းသိႏုိင္ေသာ မဂ္ဥာဏ္မရႏုိင္၊ ေနာက္ဆုံး နိဗၺာန္အထိ အဆင့္ဆင့္ မရႏုိင္ေတာ့ေပ။ ဣႆာသည္ နိဗၺာန္၏ ရန္သူျဖစ္ေလေတာ့သည္။

၃။ တတၳ အနဘိရတိ ရသာ- သူတပါးစည္းစိမ္ ၾကြယ္၀မႈအေပၚမွာ မေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္းသေဘာျဖစ္သည္။ သူတပါးၾကီးပြားခ်မ္းသာမႈအေပၚ၌ နဲနဲေလးမွ ၀မ္းမေျမာက္ႏုိင္တဲ့သေဘာပင္။ သူျမတ္အက်င့္ ၄ပါးထဲက မုဒိတာသည္ သူတစ္ပါး၏ စည္းစိမ္ ဥစၥာႏွင့္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကို ၀မ္းေျမာက္ေပးသည္။ ဣႆာကေတာ့ ၀မ္းမေျမာက္ႏုိင္ မေပ်ာ္ႏုိင္။ မုဒိတာက သူတစ္ပါးအဆင္ေျပေနတာကို ၀မ္းေျမာက္ေပးသည္။ ဣႆာက စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္သည္။ ျပီးျပည့္စုံသူ ေအာင္ျမင္သူကို ျမင္ေသာအခါ ‘‘ ကဒါ ႏုေခါ ဣမာယ သမၸတၱိယာ ပရိဟာယိတြာ ကပေဏာ ဟုတြာ စရိႆတိ- ဒီလူ၏ စည္းစိမ္ေတြ ဘယ္ေသာအခါမွ ဆုံးရႈံးျပီး မြဲျပာက်သြားမလဲ ေတြးေတာေနတက္သည္၊ ထိုသို႔ ေတြးေတာထားသည္အတုိင္း ျဖစ္လာလ်င္ ၀မ္းေျမာက္တတ္သည္။ ဤသည္ကား ဣႆာ သေဘာတရားပင္ျဖစ္သည္။ အခ်င္းခ်င္း မုဒိတာမပြားႏုိင္တဲ့ေလာကၾကီး၊ အခ်င္းခ်င္းျပီးျပည့္စုံျခင္းကို ၀မ္းမေျမာက္ႏုိင္ေသာ ေလာကၾကီးသည္ ဘယ္ေတာ့မွ ခ်မ္းသာလိမ့္မည္မဟုတ္၊ ေအးခ်မ္းလိမ့္မည္မဟုတ္။

၄။ တေတာ ၀ိမုခဘာ၀ ပစၥဳပ႒ာနံ- သူတစ္ပါးခ်မ္းသာျခင္း ေအာင္ျမင္ျခင္း ျပည့္စုံျခင္းတုိ႔အေပၚ မ်က္ႏွာလြဲျခင္းလွ်င္ထင္ရွားသည္။ ဣႆာရွိတဲ့သူသည္ ခ်မ္းသာ ေအာင္ျမင္သူကိုျမင္လွ်င္ မ်က္ႏွာလြဲတတ္သည္၊ မျမင္ခ်င္ မၾကည့္ခ်င္ျဖစ္သည္။ ကိုယ့္အေပၚ မနာလုိျဖစ္ေနသလား၊ ျငဴစူေနသလား၊ ဖ်က္ဆီးခ်င္ေနသလားဆုိတာ ထိုဣႆာပြားေနသူ၏ မ်က္ႏွာေပၚမွာ ေပၚလြင္ေနသည့္အတြက္ အလြယ္တကူ အကဲခတ္ႏုိင္သည္။ သူ၏မ်က္ႏွာအေပၚတြင္၎ သူ၏ ကိုယ္အမူအရာ ႏွဳတ္အမူအရာတုိ႔၌၎ ေပၚလြင္ေနတတ္ပါသည္။ ဤနည္းျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ့ ရန္သူကို အကဲခတ္ႏုိင္သည္။ ငါ့စီးပြားေတြကို သူမၾကည့္ခ်င္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ သူသည္ ဣႆာလႊမ္းမုိးေနတာပဲျဖစ္တယ္။ ဒုကၡျဖစ္ေအာင္ သူလုပ္ေတာ့မယ္ ဆုိတာ သတိထားႏုိင္သည္။

၅။ ပရသမၸတၱိ ပဒ႒ာနံ- ထုိသုိ႔ ဣႆာပြားျခင္းသည္ တစ္ပါးသူ၏ စည္းစိမ္ဥစၥာၾကြယ္၀မႈႏွင့္ ေအာင္ျမင္မႈတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ႏွင့္လဲမဆုိင္ဘဲ သူမ်ားပစၥည္းႏွင့္ အလကားသက္သက္ အေခ်ာင္ အကုသုိလ္ယူလုိက္ျခင္းပဲ ျဖစ္သည္။ ဣႆာ၏ဆန္႔က်င္ဘက္က မုဒိတာျဖစ္သည္။ မုဒိတာသည္ သူမ်ားပစၥည္းႏွင့္ အေခ်ာင္ ကုသုိလ္ရႏုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ကုသုိလ္အေခ်ာင္ရႏိုင္သည့္ သူျမတ္တုိ႔အက်င့္ မုဒိတာသည္ သူမ်ားပစၥည္းႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ၀မ္းေျမာက္ေနျခင္းပဲျဖစ္သည္။ သူ၏ အတိတ္ ပစၥဳပၸန္က ကံ၊ ဥာဏ္၊ လုလႅပေယာဂ ၀ီရိယတုိ႔ျဖင့္ရအပ္၏ဟု ေတြးကာေတြးကာ ၀မ္းသာေနျခင္းျဖစ္သည္။
ထုိသုိ႔ႏွလုံးသြင္းေကာင္းမွန္ကန္ျခင္းေၾကာင့္ ဣႆာအပူမီး အေလာင္မခံရသည့္အျပင္ ႏုေသာ၀မ္းေျမာက္ျခင္း ရင့္ေသာ ၀မ္းေျမာက္ျခင္း၊ စိတ္ေစတသိတ္တုိ႔ ေအးခ်မ္းျခင္း၊ စိတ္ခ်မ္းသာျခင္း၊ သမာဓိရရွိျခင္း၊ ထုိသမာဓိေၾကာင့္ မဂ္ဥာဏ္ႏွင့္ ေနာက္ဆုံး နိဗၺာန္အထိ ေရာက္ႏုိင္သည္။ သာဓကဇာတ္ေၾကာင္းတစ္ခု ထုတ္ျပေသာ္-။

သာဓကဇာတ္ေၾကာင္း

တခါက သာ၀တၳိျမိဳ႕မွာ အေမအုိ အေဖအုိကို လုပ္ေၾကြးေနတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ တစ္ဦးတည္းေသာသား ျဖစ္သည္၊ အမ်ိဳးႏြယ္ စီးပြားဥစၥာ အေမႊစားအေမြခံ မ်ိဳးဆက္သစ္မရွိ၍ မိဘမ်ားက သားေတာ္ေမာင္ကို အိမ္ေထာင္ခ်ေပးလုိက္သည္၊ သုိ႔ေသာ္လည္းႏွစ္ေတြသာကုန္သြားေပမဲ့ ေခြ်းမေလးမွာ ယခုထိ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ႏုိင္ေသးသျဖင့္ အေမြဆက္ခံမည့္သူျပတ္မည္ကို ေၾကာက္ေသာေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ႏွင့္ လက္ထပ္ေပးျပန္သည္။ ဒုတိယအမ်ိဳးသမီး ကိုယ္၀န္ရွိလာေသာအခါ အမ်ိဳးသားေရာ မိဘေတြကပါ ဖူးဖူးမႈတ္ထားၾကသည္၊ သိပ္ခ်စ္ၾကသည္၊ အခ်က္ျပဳတ္၊ အ၀တ္ေလွ်ာ္ သန္႔ရွင္းေရး စသည့္အိမ္မႈလုပ္ငန္းအ၀၀ကို မယားၾကီးက လုပ္ေပးရသည္၊ မိဘေဆြမ်ိဳး၏ ၀ုိင္းယုယ အခ်စ္ခံရေသာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီး၏ ျပည့္စုံျခင္း ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းမ်ားကို မယားၾကီး မေပ်ာ္ႏုိင္။ ဣႆာ၀င္လာသည္ႏွင့္တျပိဳင္တည္း ဖ်က္ဆီးဘုိ႔ရန္ စိတ္ကူးလာေတာ့သည္။ ကိုယ္၀န္ရွိေသာ အမ်ိဳးသမီး၏ အစားအစာထဲတြင္ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ေစ ႏိုင္ေသာ ေဆးထည့္လုိက္သည္။ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်သြားသည္၊ ဒုတိယ ကိုယ္၀န္၊ တတိယကုိယ္၀န္တုိ႔ကို ဆက္တုိက္ ေဆးခပ္အဖ်က္ခံရသည္။ စတုတၳေျမာက္ကုိယ္၀န္ကိုေတာ့ မယားၾကီးမသိေအာင္ တေနရာသြားျပီးပုန္းေနရသည္၊ ဖြားခါနီးအခ်ိန္ခါမွ အိမ္ျပန္လာသည္၊ မယားၾကီးအံ့ၾသတုန္လွဳပ္သြားသည္၊ ထုိေမြးဖြားခါနီးဆဲဆဲမွာပဲ ေဆးခပ္ထည့္ျပန္သည္၊ ကိုယ္၀န္ပ်က္မက်ဘဲ အေမေရာ ကေလးပါ ေသလုနီးပါးထိေရာက္ခ်ိန္မွာ ‘‘ငါေရာ ငါ့သားပါ ေသေအာင္လုပ္တဲ့ မိန္းမ ေနာက္ဘ၀ သင္၏ကေလးေတြကို ျပန္စားႏုိင္ေသာ ဘီလူးျဖစ္ရပါလုိ၏’’ဟု ဆုေတာင္းခဲ့၍၊ ထုိအိမ္မွာပဲ ေၾကာင္ျဖစ္၍ မယားၾကီးကေတာ့ ၾကက္မလာျဖစ္ျပီး ေပါက္လာတဲ့ကေလးတုိင္း အစားခံရျပန္သည္၊ ဤသို႔အားျဖင့္ အျပန္အလွန္ ကလဲ့စားေခ်လုိေသာ စိတ္ျဖင့္ ဆုေတာင္းလာလုိက္ရာ သမင္ျဖစ္ျပီး က်ားအစာျဖစ္ရ။ ေနာက္ဆုံးဘ၀မွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မယားက သူ၏ဆုေတာင္းအတုိင္း ဘီလူးမလာျဖစ္သည္၊ မယားၾကီးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးလာျဖစ္သည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ဘတစ္ျပန္က်ားတစ္ျပန္ အျပန္အလွန္ တုိက္ခုိက္ျခင္းသည္ မူလအေျခခံ ဣႆာေၾကာင့့္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဣႆာသည္ ေၾကာက္စရာေကာင္းေသာ ေလာကအဖ်က္တရားျဖစ္သည္။

ဣႆာ ၂ မ်ိဳး

ဣႆာသည္ အဂါရိက ဣႆာ (လူ၀တ္ေၾကာင္မ်ား၏ ဣႆာ) ႏွင့္ အနာဂါရိက ဣႆာ (အိမ္ယာမေထာင္ ရဟန္းေဘာင္မ်ား ဣႆာ) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ လူ၀တ္ေၾကာင္မ်ားမွာ ဣႆာ မနာလုိ ၀န္တုိ ျငဴစူျခင္းရွိသလုိ အိမ္ယာမေထာင္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာလည္း ရွိတတ္သည္။ စာေပဗဟုသု ပရိယတၱိ အစရွိသည္တုိ႔ကို အမွီျပဳျပီး ၾကီးပြားခ်မ္းသာေသာ ရဟန္းတစ္ပါးကို ျမင္လွ်င္ ဣႆာ၀င္ပူးေသာ ရဟန္းမွာ မေပ်ာ္ႏုိင္၊ ၀မ္းမသာႏုိင္ဘဲ ဒီကုိယ္ေတာ္ ဘယ္ေန႔ ဒီၾကီးပြားေအာင္ျမင္မႈကေန က်ရႈံးမလဲ ေတြးေတာေနသည္၊ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ခုေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးဆုံးရႈံးသြားေသာ္ ၀မ္းေျမာက္တက္သည္။

ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္ႏွင့္ကမၻာ

စာေရးသူတုိ႔ေနရာ ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကို လက္လွမ္းမီသေလာက္ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္၊ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ေနရာ ဤကမၻာၾကီး၌ ျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေပါင္းမ်ားစြာျဖင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ တစ္ႏုိင္ငံႏွင့္တစ္ႏုိင္ငံ အျပန္အလွန္တုိက္ခုိက္မႈေတြ၊ ျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြရွိေနၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ေသာႏုိင္ငံေတြမွာ အလြန္ခ်မ္းသာ ၾကြယ္၀သည္ အခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံမ်ားမွာေတာ့ ဆင္းဆင္းရဲရဲဘ၀ျဖင့္ ရုန္းမထြက္ႏုိင္ေသးဘဲ ရွိေနၾကေသးသည္မွာ ကမၻာၾကီး၏ မညီမွ်မႈကို ျပေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ေသာ မညီမွ်မႈေတြေၾကာင့္ လူေတြရဲ့ စိတ္သည္ အဖ်က္သေဘာေဆာင္သည့္ Destructive Power ေခၚသည့္ စြမ္းအင္ဘက္သုိ႔ ေျပာင္းလာၾကသည္။ တစ္ေယာက္ၾကီးပြားမႈကို တစ္ေယာက္က မလုိလားေပ၊ တစ္ႏုိင္ငံခ်မ္းသာမႈကို တစ္ႏုိင္ငံက ၀မ္းမသာႏုိင္ေပ။ စီးပြားေရးအင္အား လက္နက္အင္အား စြမ္းအင္ အင္အားမ်ားကို ကိုယ့္ထက္သာသြားမည္ကို အျပန္အလွန္ စိုးရိမ္ေနၾကသည္၊ ပူေလာင္ေနၾကသည္။ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ပိတ္ပင္တားဆီးေနၾကသည္၊ ၾကီးပြားဆဲ ၾကီးပြားလတံ့ေသာ နုိင္ငံမ်ားကို တက္မလာႏုိင္ေအာင္ ဖိအားေပးျခင္း၊ ၾကီးပြားျပီး ခ်မ္းသားျပီးႏုိင္ငံမ်ားကိုလည္း နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ဖ်က္ဆီးဖုိ႔ရန္ ၾကံစည္ျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း စသည့္ အဖ်က္သေဘာမ်ား၏ စိန္ေခၚမႈမ်ားကလည္း ကမၻာၾကီးအတြက္ ၾကီးမားေသာျပႆနာပင္ျဖစ္သည္။

မိနစ္ပုိင္း စကၠန္႔ပုိင္းအတြင္း သိန္းခ်ီ သန္းခ်ီေသာ လူမ်ားစြာရဲ့ အသက္ဇီ၀ိန္ကို ယူႏုိင္သည့္ ႏ်ဴးကလီးယားစသည့္ အဖ်က္လက္နက္မ်ားကလည္း သူ႔ထက္ငါ အျပိဳင္အဆုိင္ တီထြင္လွ်က္ ေျခာက္လွန္႔ေနၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ လူသားအခ်င္းခ်င္း၊ တုိင္းျပည္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ အဆိပ္သင့္ေစသည့္ မေကာင္းေသာဓာတ္တစ္ခုက ဣႆာ-မနာလုိျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အဆိပ္သဖြယ္ျဖစ္သည့္ ထုိဣႆာ တရားသည္ လူသားအခ်င္းခ်င္း ဆုိးရြားေသာ လုပ္ၾကံမႈမ်ားႏွင့္ အလြန္အႏၱရာယ္ၾကီးမားေသာ ထိပ္တုိက္ ရင္ဆုိင္မႈႏွင့္ အျပိဳင္အဆိုင္မ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ လူသားအခ်င္းခ်င္း တုိင္းျပည္အခ်င္းခ်င္း ညီညြတ္မႈႏွင့္ ေအးခ်မ္းမႈကို ပ်က္ျပားေစသည့္ ဓာတ္တစ္ခုျဖစ္သည္။


ဤပုံကေလးေတြကေတာ့ ၉-၁၁ world trade center ၾကီး ေလာကအဖ်က္တရားေၾကာင့္ အသက္ေပါင္းမ်ာစြာ တျပိဳင္တည္း ဆုံးရႈံသြားစဥ္

ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ယေန႔ျပႆနာ

ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ ေလာကၾကီးရင္ဆုိင္ေနရေသာ လူမႈေရးျပႆနာေတြ၊ သဘာ၀ေဘးဒဏ္ ျပႆနာေတြႏွင့္ ကမၻာၾကီး ရင္ဆုိင္ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ား ျပႆနာမ်ားကို ဗုဒၶဘာသာက ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္သလဲဆုိတဲ့ ေမးခြန္းသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား သိထားသင့္သည္ အေလးထား စဥ္းစားသင့္သည္ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာက ထုိေမးခြန္းအတြက္ ျပီးျပည့္စုံစြာ ေျဖၾကားရန္ အဆင္သင့္ရွိေနသည္။ အေကာင္းဆုံး အရွင္းဆုံး ေျဖေပးထားသည္။ ထုိသု႔ိ ေျဖရွင္းႏုိင္ေပးေသာ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းသည္ လူျမတ္တုိ႔ က်င့္အပ္သည္ ျမတ္ေသာအက်င့္ျဖစ္သည္။ ဒါကိုပဲ စာလုိအားျဖင့္ ျဗဟၼ၀ိဟာရ၊ ျဗဟၼစရိယ ဟူ၍ေခၚဆုိသည္။ ထုိလူျမတ္က်င့္စဥ္မ်ားကို အသားေရာင္၊ လူမ်ိဳး၊ ကိုးကြယ္မႈဘာသာ စသည္မခြဲျခားဘဲ လုိက္နာက်င့္သုံးပါက လူသားတုိ႔ ေနရာ ဤကမၻာၾကီးသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ တည္ျငိမ္ေသာ ေနရာျဖစ္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေတာ့သည္။

သူျမတ္တို႔က်င့္စဥ္

၁။ ရန္ျငိဳးဖြဲ႕ျခင္း၊ ေဒါသ အာဃာတ တုိ႔၏ဆန္႕က်င္ဘက္ ေမတၱာတရား
၂။ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ အႏုိင္က်င့္ျခင္း ရက္စက္ျခင္းဟုေသာ ၀ိဟိ ံသ ၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ ကရုဏာတရား
၃။ မနာလုိ ေစာင္းေျမာင္းျငဴစူျခင္းဟုေသာ ဣႆာ၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ မုဒိတာတရား
၄။ အစြန္းေရာက္ေသာ ခ်စ္ျခင္း မုန္းျခင္းဟုေသာ သံေယာဇဥ္တရားတုိ႔၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဥေပကၡာ တရား။ ထုိ ေမတၱာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥေပကၡာတုိ႔သည္ သူျမတ္တုိ႔၏ ျမတ္ေသာအက်င့္တည္း။

ဤမွ်ေလာက္ျဖင့္ ေလာကအဖ်က္တရားႏွင့္ ထုိအဖ်က္တရားကို ကုစားႏုိင္ေသာ အရိပ္ျမြတ္မွ်ေသာ နည္းလမ္းတုိ႔သည္ နားလည္လြယ္ သေဘာေပါက္လြယ္ရကား အက်ဥ္းမွ်ျဖင့္သာ (ပုိ႔စ္တစ္ခုစာမွ်) ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။

က်မ္းကိုးမ်ား
၁။ ဓမၼပဒ အ႒ကထာ
၂။ အ႒သာလိနီ
၃။ သုတ္မဟာ၀ဂၢ
၄။ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟပါဌ္
၅။ သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီး၏ သကၠပဥွသုတ္တရားေတာ္
၆။ သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီး၏ ၾသ၀ါဒ
၇။ အဘိ-ဋီကာ
၈။ Summit Speech by Sitagu Sayadaw 2000